Xã Bản Liền nằm cách thị trấn Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, Việt Nam 30km. Đây là vùng đất xinh đẹp với những nếp nhà sàn nằm ở lưng đồi, những đồi chè tán cọ và những người chủ nhà luôn tươi cười, thân thiện, mến khách cùng các món ăn rất núi rừng mang đậm nét địa phương. Bản Liền có nhiều tiềm năng để phát triển thành một điểm đến du lịch.

Khi du lịch trong xã bắt đầu phát triển, một dự án về du lịch cộng đồng được triển khai với sự hỗ trợ của Trung tâm Phát triển Kinh tế Nông thôn (CRED) kết hợp với dự án GREAT về Nâng cao bình đẳng giới trong nông nghiệp và du lịch do Chính phủ Úc tài trợ. Dự án hướng tới thu hút sự tham gia của nhiều người dân địa phương nhờ phát triển Bản Liền thành một điểm đến du lịch và tăng cường cung cấp dịch vụ cho du khách. Dự án cũng tập trung vào đảm bảo phụ nữ dân tộc thiểu số tham gia vào các hoạt động du lịch, từ đó có cơ hội tăng thu nhập và tăng sự tự tin.

Nhưng không mấy ai biết rằng vào năm 2019, khi dự án tiếp cận nơi đây, rất ít người dân Bản Liền hiểu du lịch cộng đồng là gì. Dân bản sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp như trồng lúa, chè, quế và chăn nuôi. Họ đã thực sự bắt đầu từ con số 0: Từ việc cải tạo nhà cửa để cung cấp dịch vụ nhà lưu trú cộng đồng (homestay), xây nhà tắm, nhà vệ sinh đến việc di dời chuồng trại ra xa nhà, không còn cảnh những con dĩn (muỗi nhỏ) vo ve.

Dự án thường xuyên cử các chuyên gia du lịch đến địa phương để hỗ trợ các hộ mong muốn cung cấp dịch vụ homestay. Các gia đình được vay vốn với lãi suất thấp để cải tạo nhà cửa khang trang hơn, có thể đón khách du lịch. Người dân cũng được đào tạo để cung cấp các dịch vụ du lịch có chất lượng.

Một điều không may mắn cho những người làm du lịch Bản Liền là khi nhà cửa vừa cải tạo xong thì dịch COVID-19 ập đến, các lệnh hạn chế đi lại được thực hiện đồng nghĩa với việc không có khách. Tuy nhiên, việc này không làm họ nản chí. Các hộ làm homestay cùng với 8 thành viên đội văn nghệ bắt đầu hành trình làm du lịch của họ từ những lớp học về kỹ năng đón tiếp khách, tiếng Anh cơ bản, múa hát, nấu ăn, quảng bá về du lịch trên internet. Họ được tham quan học tập từ các homestay tại các xã khác trong cùng dự án như Bản Phố, Tà Chải, Lùng Phình và Na Hối.

Khi lượng khách du lịch tới Bản Liền bắt đầu tăng, những người làm du lịch dân tộc Tày tại đây hiểu rằng điều để thu hút, níu giữ du khách khi tới đây chính là bản sắc văn hóa của dân tộc họ. Vẻ đẹp của Bản Liền, sự nhiệt tình nồng hậu tham gia đón khách của cả gia đình trong trang phục truyền thống người Tày, những món ăn đậm đà hương vị thiên nhiên đã níu chân du khách đến và lại quay lại.

“Do bệnh dịch, thu nhập từ du lịch của gia đình chưa được như mong đợi, nhưng hàng tháng chúng tôi đều có khách và có thêm khoản tiền nhỏ khoảng 500.000 đến 1 triệu đồng từ dịch vụ du lịch,” chị Vàng Thị Thông, chủ homestay Pine đội 3 Bản Liền, nói.

Dự án đã thổi một luồng gió mới đến các gia đình trong bản. Những người đàn ông đã biết chia sẻ việc nhà nhiều hơn, phụ nữ mạnh dạn hơn và tham gia nhiều hơn vào các hoạt động thôn xóm.

Anh Vàng A Bình – chủ homestay Vàng Bình kể về sự thay đổi của cả hai vợ chồng: “Hiếm dạo này tích cực tham gia các lớp tập huấn và các hoạt động giao lưu với hội phụ nữ trong xã. Mới cuối tháng trước, cô ấy nói rằng cô ấy muốn tham gia đội bóng đá 8 người của thôn. Tôi ủng hộ ngay và xung phong làm việc nhà cho cô ấy trong vài ngày để cô ấy tập trung chơi bóng.”

Cách tiếp cận của dự án đối với vùng đất giàu tiềm năng du lịch như Bản Liền đang tạo ra những dấu hiệu tích cực mang tính lan tỏa. Những người trước đây từ chối tham gia dự án thì nay mong muốn được làm homestay để đón khách hoặc xin được tham gia các khóa đào tạo tập huấn để cung cấp dịch vụ cho homestay như nấu ăn và văn nghệ.

Ngày càng có nhiều người mong muốn được tham gia các khóa tập huấn củ dự án và các tổ nhóm nghề truyền thống lần lượt ra đời. Có những nghề tưởng như sẽ mai một vì chỉ người già trên 70 tuổi mới biết làm như nghề làm nón lá cọ thì nay đã thu hút những người trẻ tìm đến học hỏi tạo nên những sản phẩm mới độc đáo đối với du khách.

Phụ nữ địa phương, không chỉ những người kinh doanh homestay mà còn cả những người làm nghề truyền thống, đã tự tin hơn khi đón khách. Họ sẵn sàng hướng dẫn du khách xuống đồng gặt lúa, khâu nón, hay chế biến chè.

Khi bắt đầu triển khai dự án, chỉ có 4 nhà làm homestay. Đến nay, toàn xã đã có 20 hộ và 50 lao động cung cấp các dịch vụ liên quan phục vụ khách. Tất cả những thay đổi ấy cho thấy dự án sẽ mang lại nhiều lợi ích nữa cho người dân Bản Liền và cả những khu vực lân cận.