Cẩn thận gạt từng hạt bụi bẩn khỏi chiếc ga giường trắng muốt, người phụ nữ dân tộc Mông 30 tuổi Sùng Y Hoa đã hoàn thành việc dọn căn phòng để chuẩn bị đón khách. Họ đã đặt phòng này vài tuần trước.

Chị cắm mấy bông hoa dại vào chiếc lọ bên cửa sổ. Bất giác, chị đưa mắt nhìn những cây mận xanh mướt dưới thung lũng. Chị thấy lòng vui vui và khe khẽ hát một bài dân ca. Những làn gió mát thổi vào khung cửa sổ làm khẽ lay động những nhành hoa bé xíu.

Dọn phòng cho khách đã trở thành công việc thường xuyên mỗi sáng của chị Hoa từ khi gia đình chị mở dịch vụ homestay từ năm 2021. Gia đình chị cũng là một trong những gia đình tiên phong làm du lịch cộng đồng ở bản Tà Số 2, xã Chiềng Hắc, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La.

Bản của chị nằm ở độ cao 1.050 mét so với mực nước biển, cách Hà Nội 180km về phía Tây Bắc. Khu vực này có đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, phong cảnh hữu tình và hệ sinh thái đa dạng. Trong bản có 130 hộ dân tộc Mông.

“Trước đây, chúng tôi sống chủ yếu bằng nghề trông cây ăn quả như mận, đào và chăn nuôi gia cầm, trâu và bò,” chị Hoa nói. “Chồng tôi biết về dịch vụ homestay ở những bản lân cận và chúng tôi quyết định đầu tư làm homestay đặt tên là Hoa Phong. Hoa Phong có nghĩa là “hoa” và “gió” vì trên đồi cao này, có hoa quanh năm và lộng gió.”

Vợ chồng chị Hoa vay vốn 100 triệu (khoảng 4.400 đô la Mỹ) từ ngân hàng và dùng tiền để xây nhà. Chồng chị, anh Mùa A Hạng, thiết kế căn nhà gỗ và nhờ hàng xóm giúp xây dựng. Căn nhà có 2 phòng ngủ. Gia đình anh chị ở chỉ cách đó vài trăm mét.

Vợ chồng chị Hoa và anh Hạng được dự án GREAT (Thúc đẩy Bình đẳng Giới thông qua Nâng cao Hiệu quả Kinh tế Sản xuất Nông nghiệp và Phát triển Du lịch) giúp đỡ từ khi làm dịch vụ du lịch. Dự án này được chính phủ Australia tài trợ.

Chị Hoa cho biết: “Dự án GREAT đã giúp chúng tôi được vay vốn ngân hàng. Họ tổ chức các khóa tập huấn về nghiệp vụ đón khách. Chúng tôi được học kỹ năng điều hành homestay và nấu các món theo khẩu vị của khách.”

Từ một phụ nữ rụt rè chỉ luôn ở nhà, làm việc trên trang trại và chăm sóc con cái, chị Hoa đã trở nên tự tin hơn khi đón khách lạ.

Chị kể: “Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên đón khách tôi khá hồi hộp. Tôi không biết phải nói gì và nấu gì cho họ ăn. Giờ thì tôi đã biết nhiều kỹ năng hơn. Tôi hoàn toàn có thể trò chuyện thoải mái với khách và phục vụ họ. Tôi chuẩn bị sẵn một thực đơn các món để khách có thể lựa chọn. Giờ tôi nấu được nhiều món khác nhau từ các nguyên liệu có sẵn trong vườn nhà. Khách Việt thì thích thịt lợn, gà quay và các món rau trong khi khách ngoại thì thích món mỳ và thịt lợn quay.”
V

ợ chồng chị Hoa và anh Hạng cũng tham gia các sự kiện truyền thông về bình đẳng giới mà GREAT cùng chính quyền địa phương tổ chức. Họ được gặp gỡ, trao đổi với nhiều người trong và ngoài bản.
“Bây giờ vợ chồng tôi có nhiều thứ để chia sẻ hơn. Chúng tôi bận hơn nhưng rất hạnh phúc,” chị nói.
Người phụ nữ hai con giờ thỉnh thoảng cũng đi đây đó tham gia các lớp tập huấn và các hoạt động giao lưu khác của GREAT.

Dịch vụ homestay đã mang lại thu nhập thêm cho vợ chồng chị ngoài khoản thu nhập cố định họ vẫn có từ việc trồng mận, đào và cây giềng.

Mỗi tháng họ đón 2 đoàn khách và thu được khoảng 10 triệu đồng. Số tiền này cao hơn từ 5 đến 10 lần thu nhập từ nông nghiệp.

“Bây giờ tôi muốn học hỏi thêm kinh nghiệm để phục vụ khách tốt hơn,” Hoa nói.

Vợ chồng chị dự định xây thêm một nhà tập thể với sức chứa đến 20 khách và nâng cấp homestay như làm thêm lò sưởi.

Chị Đinh Thị Hường, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Mộc Châu, đánh giá cao hiệu quả của Dự án GREAT, đặc biệt đối với phụ nữ.

Chị cho biết: “Dự án GREAT đã giúp phát triển không chỉ nông nghiệp, du lịch cộng đồng và nghề thủ công như làm các hộp đựng tăm, làm dao lưu niệm, làm son môi từ hạt sachi mà GREAT còn giúp nâng cao nhận thức của người dân địa phương trong nhiều lĩnh vực. Phụ nữ giờ được tôn trọng hơn trước. Họ có thể kiếm tiền, phát biểu ý kiến về các công việc làng xã và có thể quyết định mọi việc trong gia đình cùng chồng.”

Chị cũng chia sẻ thêm chính quyền địa phương sẽ tiếp tục nghiên cứu và có những chính sách nhằm giúp bà con làm du lịch cộng đồng được vay vốn ưu đãi.
“Chúng tôi cũng sẽ nhân rộng những mô hình du lịch cộng đồng thành công đến các bản có tiềm năng khác trong huyện,” chị nói.