Tại Việt Nam, doanh nhân nữ dân tộc thiểu số thường phải đảm nhận nhiều vai trò cùng lúc như làm chủ doanh nghiệp, làm vợ, làm mẹ, tham gia hoạt động cộng đồng và nhiều vai trò khác. Trong mỗi vai trò, họ lại gánh vác nhiều nhiệm vụ khác nhau, như doanh nhân nữ còn phải kiêm luôn các công việc sản xuất, đóng gói, tiếp thị, công nghệ thông tin, kế toán, đàm phán thương mại, chăm sóc khách hàng, vận chuyển hàng hóa, v.v… Ngoài việc kinh doanh, là người vợ, người mẹ, họ còn phải đảm nhiệm các công việc gia đình như nấu ăn, dọn dẹp, chăm sóc, đưa đón, hòa giải, dạy con học, tâm sự, quản lý và quán xuyến việc nhà và vô số việc khác. Những áp lực từ nhiều phía này thường khiến phụ nữ phải gánh vác một khối lượng công việc quá sức và gần như không có thời gian để trau dồi kỹ năng, kiến thức và xây dựng các mối quan hệ cần thiết để phát triển kinh doanh.

Tiểu dự án Thúc đẩy Kinh doanh và Lãnh đạo cho Doanh nhân nữ của Dự án GREAT được thực hiện với mục tiêu giúp phụ nữ tăng cường kỹ năng kinh doanh và lãnh đạo, qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh đồng thời giúp họ phát triển bản thân để trở thành những người tiên phong mang lại thay đổi tích cực cho cộng đồng. Với sự hỗ trợ và nguồn lực thích hợp, doanh nhân nữ dân tộc thiểu số sẽ có khả năng tăng doanh thu, nâng cao năng lực bản thân và đội ngũ nhân viên, cũng như tạo ra những chuyển biến tích cực cho cộng đồng nơi họ sinh sống.

Câu chuyện mới nhất về hai nữ doanh nhân tại Lào Cai và Sơn La là những minh chứng sống động cho những tác động tích cực của đào tạo năng lực kinh doanh và lãnh đạo. Những câu chuyện này cho thấy các doanh nhân nữ đã áp dụng hiệu quả những kiến thức và kỹ năng mới để mang lại những thành quả ấn tượng trong việc kinh doanh và cuộc sống cá nhân.

Từ người gánh vác mọi thứ chuyển mình thành người dẫn dắt

Chị Đinh Thị Tuyến, dân tộc Mường, là Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ Nông lâm nghiệp Cộng đồng Thành Công chuyên trồng chanh dây vàng hương ổi ở Sơn La. Chị hiểu rõ những khó khăn khi vừa điều hành doanh nghiệp, vừa chăm lo gia đình. Với chuyên môn trong ngành dược và tình yêu nông nghiệp, chị đã đảm nhiệm vị trí Giám đốc, phụ trách toàn bộ lĩnh vực hoạt động của HTX.

Cũng như những doanh nhân nữ dân tộc thiểu số khác, ban đầu, chị Tuyến tự làm tất cả các công đoạn, từ việc phân công lao động, tham gia kỹ thuật trồng trọt thu hái, cho đến đóng gói, bán hàng. Chị cảm thấy cần phải tự tay làm tất cả, vì lo ngại rằng nếu giao việc cho người khác thì chất lượng sản phẩm sẽ không đảm bảo. Điều này khiến chị bị quá tải, không còn thời gian chăm lo cho gia đình hay lên kế hoạch chiến lược để phát triển doanh nghiệp.

Sự thay đổi đến từ khi chị Tuyến tham gia một khóa học về kỹ năng lãnh đạo do Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh Sơn La điều phối tổ chức. Khóa đào tạo đã giúp chị nhận ra rằng việc ôm đồm mọi thứ là không hiệu quả, kém năng suất và không bền vững. Chị hiểu ra rằng lãnh đạo là giúp người khác phát triển, hướng dẫn và trao quyền cho họ và tạo một môi trường làm việc nơi nhân viên có thể phát huy hết các thế mạnh của mình.

Khóa đào tạo này nằm trong chuỗi các khóa học về nâng cao kỹ năng lãnh đạo, được xây dựng để giúp tăng cường năng lực cho doanh nhân nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số, do Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh phối hợp tổ chức cùng Công ty iChange Center. Nội dung đào tạo được xây dựng dựa trên những phản hồi trực tiếp và nhu cầu thực tế của doanh nhân nữ, đặc biệt là người dân tộc thiểu số thông qua các cuộc phỏng vấn và khảo sát chuyên sâu.

Chị Tuyến trong một lớp học về tăng cường kỹ năng lãnh đạo

Vận dụng những kiến thức từ khóa đào tạo, chị Tuyến đã đưa ra những quyết định để quản lý tối ưu hơn, điển hình như giao việc đóng gói cho nhân viên, một công việc mà chị có thể dễ dàng hướng dẫn. Chị đã viết ra cách phân loại cụ thể theo trọng lượng và kích thước, sau đó hướng dẫn hai phụ nữ địa phương. Chỉ sau một tuần, hai chị đã thành thạo công việc, giảm thiểu đáng kể thời gian phân loại. Chị Tuyến đã có thêm thời gian để tập trung vào bán hàng và giới thiệu sản phẩm, từ đó góp phần tăng doanh thu cho HTX.

Chị Tuyến cũng có thêm nhiều thời gian hơn dành cho gia đình. Chị học được cách phân bổ thời gian hợp lý, biết cân bằng giữa gia đình và công việc. Chị chủ động trao đổi với chồng nhiều hơn, cùng nhau bàn bạc trước khi quyết định những vấn đề quan trọng như tài chính hay định hướng phát triển HTX. Chồng chị thực sự ủng hộ, trở thành người đồng hành với chị, chia sẻ với chị cả những khó khăn và thành công. Điều này giúp chị nhẹ nhõm hơn, đồng thời có thể tập trung hơn vào việc phát triển HTX theo hướng bền vững.

Chị Tuyến tại vườn chanh dây của HTX

Chị Tuyến không chỉ cải thiện công việc kinh doanh của mình mà còn tạo ra tác động tích cực cho cộng đồng nhờ các khóa tập huấn về kỹ năng lãnh đạo phù hợp. Chị cũng mang đến cơ hội việc làm ổn định cho các lao động nữ, giúp họ có thu nhập ngay tại quê nhà thay vì phải đi làm xa. Nhờ đó, chất lượng cuộc sống của các hộ gia đình và sự phát triển bền vững của cộng đồng cũng được cải thiện.

Với kế hoạch mở rộng diện tích canh tác của HTX lên hơn 100 héc ta trong hai năm tới, chị Tuyến hoàn toàn tự tin vào khả năng đào tạo cho nhiều người dân địa phương tham gia, đóng góp vào thành công của HTX. Chị nhận ra rằng, thay vì chỉ giao việc, chị cần tạo một môi trường làm việc mà các lao động địa phương, đặc biệt là phụ nữ có thể đóng góp ý tưởng và phát triển bản thân. Chị khuyến khích họ chia sẻ các phương pháp làm việc hiệu quả hơn và ghi nhận những đóng góp đó. Nhờ vậy, một trong hai chị đã đề xuất cách sắp xếp khu vực đóng gói hợp lý hơn, giúp giảm thời gian di chuyển. Chị cũng đã hỗ trợ họ tham gia các buổi đào tạo về kỹ năng quản lý chất lượng, giúp họ có thể đảm nhận nhiều công việc hơn trong HTX.

Từ người gánh đội thành người dẫn đội

Chị Trương Thị Kiều Linh, dân tộc Giáy, là chủ hộ kinh doanh sản xuất men lá thảo dược và nấu rượu truyền thống ở Lào Cai, cũng gặp phải những khó khăn tương tự trong việc quản lý đội ngũ nhỏ của mình. Chị Linh tiếp nối nghề nấu rượu từ gia đình chồng và đã đảm nhiệm phần lớn công việc do gặp khó khăn trong giao việc cũng như chưa tin tưởng vào năng lực của nhân viên.

Cách làm này không những gây ra tình trạng trì trệ trong quá trình sản xuất mà còn làm ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa chị và nhân viên. Chị Linh nhận ra phương pháp của mình không ổn, nhưng lại không biết cách cải thiện.

Mọi thứ thay đổi khi chị tham gia khóa học kỹ năng quản lý đội nhóm cho các đơn vị kinh doanh trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Khóa học đã mang đến cho chị những góc nhìn mới mẻ và công cụ thiết thực để hoàn thiện kỹ năng lãnh đạo của mình. Chị học được cách đặt niềm tin vào nhân viên, thấu hiểu và phát huy thế mạnh của họ, cũng như tạo môi trường để họ phát triển.

Chị Linh trong công việc hàng ngày

Sau buổi đào tạo, chị Linh đã chú trọng hơn vào việc kết nối với nhân viên, tìm hiểu sâu về năng lực của từng người và tạo điều kiện để sắp xếp công việc phù hợp với nguyện vọng. Chị khuyến khích giao tiếp cởi mở, lắng nghe ý kiến của nhân viên và tạo điều kiện cho họ để phát huy thế mạnh của mình.

Sự lãnh đạo của chị Linh đã giúp cho đội nhóm trở nên sáng tạo, hợp tác và làm việc hiệu quả hơn. Họ cởi mở hơn trong việc chia sẻ ý tưởng, đóng góp vào việc cải tiến sản phẩm và bán hàng, chẳng hạn như điều chỉnh công thức để sản phẩm bền hơn hay đề xuất cách tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ nhau vượt qua khó khăn. Kết quả là, sự lãnh đạo hiệu quả của chị Linh đã giúp cải thiện chất lượng sản phẩm và nâng cao năng suất làm việc. Chị bày tỏ niềm vui khi không còn phải chịu áp lực từ việc kiểm soát chi tiết, đồng thời cảm thấy tinh thần làm việc phấn chấn hơn và nhận thấy bản thân đang từng bước khẳng định vai trò của một người lãnh đạo thực thụ.

Đội nhóm của chị Linh chế biến men lá

Câu chuyện của chị Linh chứng minh sức mạnh của sự tin tưởng và trao quyền của người lãnh đạo đối với nhân viên của mình. Từ vai trò “người gánh đội” sang vai trò “người dẫn đội”, chị không chỉ cải thiện công việc kinh doanh mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực và hỗ trợ cho đội ngũ.

Nguyên liệu tạo nên men lá hương vị truyền thống của người dân tộc Giáy

Những trải nghiệm của chị Tuyến và chị Linh cho thấy rõ ràng tác động mạnh mẽ của việc tăng cường năng lực lãnh đạo và nâng cao quyền năng đối với các doanh nhân nữ. Thông qua trang bị kỹ năng, kiến thức và hỗ trợ, các hoạt động này giúp khai phá tiềm năng của họ, giúp họ vượt qua khó khăn, phát triển doanh nghiệp và đóng góp cho cộng đồng.

Đây là hai trong số rất nhiều câu chuyện thành công đến từ tiểu dự án Thúc đẩy Kinh doanh và Lãnh đạo cho Doanh nhân nữ do Dự án GREAT hỗ trợ. Thông qua tiểu dự án này, GREAT đang hợp tác với các đơn vị cung cấp dịch vụ kỹ năng kinh doanh và lãnh đạo nhằm giúp nữ doanh nhân tiếp cận tốt hơn với các kỹ năng cần thiết để phát triển doanh nghiệp và nâng cao năng lực lãnh đạo. Những nỗ lực này không chỉ giúp các nữ doanh nhân nâng cao năng lực quản lý mà còn mở rộng cơ hội tăng thu nhập và việc làm cho cộng đồng. Hơn thế nữa, đây là bước đệm để họ tự tin thích ứng với những biến động của thị trường, tạo ra những giá trị bền vững trong kinh doanh.